achtergond_genethica3.png

Diederick Sprangers

Diederick_Sprangers_300.jpg

Opleiding

B.Sc. Biochemie, University of St. Andrews, Schotland (1977-1981):
afgestudeerd op test voor taaislijmziekte ofwel cystische fibrose (erfelijke ziekte).

Recombinant-DNA onderzoek, Universität Bern, Zwitserland (1981-1982):
structuur van rRNA-genen van slijmschimmel Physarum polycephalum.

Drs. Biochemie, Universiteit Leiden (1982-1983):afgestudeerd op DNA-sequentie van Ti-plasmide van Agrobacterium tumefaciens (t.b.v. genetische modificatie van planten).

Werk en interessen

Grondig uitspitten en goed waarnemen, details en overzicht bij elkaar brengen: dat is mijn bijdrage aan een betere wereld. Daarbij heb ik een toeneiging tot biochemie en taal. Mijn werk draait dan ook rond die twee gebieden. Ik heb eerst als adviseur op het raakvlak tussen biochemie en microtechnologie gewerkt bij een ingenieursbureau. Sinds 1999 werk ik als onderzoeker bij de consumentenvereniging Goede Waar & Co om de mens-, dier- en milieuvriendelijkheid van voedsel en kleding in kaart te brengen en consumenten hierin inzicht te geven. Daarbij is mijn specialisatie genetische modificatie ofwel gentechnologie. Dit werk is nu uitgemond in de Stichting Genethica. Daarnaast ben ik redacteur voor een tijdschrift over gezondheid en ziekte.

Op een heldere manier tekst en uitleg geven over dingen die met biochemie te maken hebben en die het dagelijks leven van mensen raken: dat is wat ik doe.

Mijn persoonlijke verhouding tot de DNA-wetenschap bestond aanvankelijk – in mijn studietijd – uit zuivere interesse: hoe zit het leven op moleculair niveau in elkaar? Het idee om deze kennis te gebruiken om planten en dieren genetisch te veranderen, was toen net ontstaan. Ik vond het een mooi instrument voor het onderzoek, maar meer niet. Wetenschappers uit mijn vakgebied wilden het toen al gaan gebruiken om de honger te bestrijden, maar ik nam dat niet serieus: ik zag nog zoveel wetenschappelijke vragen en bezwaren rond deze techniek, dat het niet bij me opkwam dat dit in de buitenwereld serieus genomen zou worden. Ik voelde me niet aangetrokken tot een wetenschappelijke carrière, maar deze keus was niet op dit aspect gebaseerd: ik wilde liever ‘praktisch’ werk doen. Later, terwijl ik in mijn advieswerk met andere biochemische thema’s dan DNA te maken had, zag ik in de media tot mijn verbazing dat eerst bacteriën en later planten en dieren toch genetisch gemodificeerd werden om er voedsel van te maken, terwijl de meeste vragen over de rol van het DNA in het leven nog niet beantwoord waren. (Dat zijn ze ook nu nog niet.) De morele aspecten hiervan hielden me zodanig bezig, dat ik terugkwam in het vakgebied, maar nu om het van de kant van de consument te bekijken, voor wie het toch allemaal bestemd is.

Projecten, activiteiten, publicaties

Ik heb op het gebied van gentechnologie en andere aspecten van voeding en kleding, onder andere het onderstaande gedaan (in samenwerking met anderen).

[Activiteiten gevolgd door de aanduiding “GWC” zijn uitgevoerd in dienst van Goede Waar & Co, tot 2002 Alternatieve Konsumenten Bond genaamd.]

Ingezonden brief aan het vakblad C2W Life Sciences (2009)
Opsomming van relevante wetenschappelijke feiten die ontbraken in twee artikelen over plantenbiotechnologie in dit blad.
Zie De wetenschappelijke discussie over plantenbiotech.

Gentech-productlijsten (1999-2004, GWC)
Lijsten van voedingsmiddelen die volgens de producent niet of mogelijk wel gentech-ingrediënten bevatten. Onder druk van (onder meer) deze lijsten is de EU er in 2004 toe overgegaan om volledige etikettering van gentech-ingrediënten verplicht te stellen. Daarmee hebben de lijsten hun doel bereikt en zijn afgeschaft.

Lezing “Gentech-voedsel: de consument als proefkonijn” (2004)
Beknopt overzicht van consumptie- en duurzaamheids-aspecten van gentech-voedsel (t.b.v. nascholingsdag Vereniging van Natuurvoedingsconsulenten).
Zie
Natuurvoedingsconsulenten 19 nov.ppt

Aansprakelijkheid voor gezondheidsschade door het consumeren van genetisch gemodificeerde voedingsmiddelen (2003, GWC)
Natuurwetenschappelijke en juridische analyse van gezondheidsschade door consumptie van gentech-voedsel, op basis van bronnenonderzoek.
Zie www.goedewaar.nl/gentech-waarschuwing.asp. De samenvatting van het rapport kan hier binnengehaald worden; het hele rapport kan besteld worden bij Goede Waar & Co.

Handtekeningenactie “Gentech de supermarkt uit” (2002, GWC)
Ruim 16.000 handtekeningen van consumenten tegen gentech-voedsel.

Cursus “Weet wat je eet”, Samenwerkingsverband Milieuvoorlichting Limburg (2003-2005, GWC)
Cursus over voedsel-etikettering ontwikkeld en voorlichters geïnstrueerd (gentech-gedeelte en bewustwordings-oefeningen).
Zie http://www.milieufederatielimburg.nl/html/02voorlichting.htm#3.

Artikelen in tijdschrift Antroposana (v/h Evenwicht):
“Doe je het goed of doet het je goed?” (2004):
vraaggesprek met diëtiste R. Ypma over de vraag ‘hoe weet ik wat goed voor mij is?’, http://www.antroposana.nl/info/doethetjegoed.htm

“Van appel tot mens” (2004):
over levenskracht en spijsvertering, http://www.antroposana.nl/info/appeltotmens.htm

Gentechnologie en biologische landbouw: waarden versus praktijk (2004):
recensie van publicatie van het Louis Bolk Instituut

Ooit zo zout gegeten? (2001):
hoe krijg je greep op je voedsel? (n.a.v. voedselschandalen)

Gentechnologie: hoe komen we uit de loopgraven?(2001):
over symposium van de Antroposofische Vereniging

Heerlijke nieuwe gentech-wereld” (2000):
hoe de overheid omgaat met beelden uit de klassieke literatuur (Brave new world, Frankenstein)

Kledingcampagne Merkwaardig (2004, GWC)
Ontwikkeling van duurzaamheids-meetlat voor katoenen kleding; analyse van zestien modemerken met deze meetlat.
Zie http://www.biologischkatoen.nl/content/onderzoek/onderzoek.php.

Bijdragen aan publiek debat “Eten en genen” (2001, GWC)
Deskundige inbreng in scholieren-discussie op internet; visie-gesprek met organiserende commissie.
Zie http://www9.minlnv.nl/pls/portal30/docs/FOLDER/MINLNV/LNV/STAF/STAF_
DV /KAMERCORRESPONDENTIE/2002/BIJLAGEN/PAR02004.PDF, bijlagen C en H.

Onderzoek “Gentech op de menukaart” (2005, GWC).
Onderzoek naar gebruik van en openheid over gentech-voedsel in achttien restaurantketens. Door een lacune in de wetgeving ziet de consument alleen in winkels en niet in restaurants of er gentech-ingrediënten gebruikt zijn in voedingsmiddelen.

Zie http://www.goedewaar.nl/persgenrest.asp.

Analyse van gentech in honing (2004, GWC en Greenpeace)
In vier van tien potten honing uit Nederlandse winkels werd stuifmeel van gentech-koolzaad aangetroffen. Honing met gentech-stuifmeel is nooit officieel onderzocht op veiligheid. Door een lacune in de wetgeving hoeft dit formeel niet.
Zie www.goedewaar.nl/gentechbijen.asp.

Contact